شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک

مقدمه    با افزایش فعالیتهای صنعتی و گسترش فناوری و افزایش کـاربرد ماشینآلات، روند بروز حوادث در محیطهای صنعتی نیز فزونی یافته است. درسیستمهای سنتی، پس از وقوع حوادث و بروز خسارات جبران ناپذیر، اقدام به بررسی اما امروزه به دلیل وجود انواع مختلف روشهای  ، علل حوادث میگردید و نقایص یک سیستم یا فرآیند تعیین میشد شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک، قبل از وقـــوع حوادث  میتوان نقاط حادثه خیز و بحرانی را مشخص کرد و نسبت به پیشگیری از وقوع حوادث و کنترل آنها اقدام نمود.   شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک روشی سازمان یافته و نظاممند برای رتبه بندی و اولویت ریسکها و تصمیمگیری  در راستای کاهش ریسک به میزان قابل قبول است.  کلیه عملیات و فعالیتهای تولیدی و صنعتی نیازمند الزاماتی است که قصور از هر کدام میتواند به بروز پیامدهای ناخواستهای در قالب جراحات به پرسنل و مشتریان داخلی و خارجی، صدمه به فرآیندها و محصولات تولیدی، خدمات ارائه شده، صدمات زیست محیطی، خدشه به اعتبار و آبروی سازمان، و سایر دارائیهای با اهمیت بیانجامد.  تکنولوژی و پیچیدگی خطرات و به منظور جلوگیری و کاهش عواقب جانی و ،   در حال حاضر با توجه به رشد صنعت مدیریت و کنترل ریسکها و همچنین آموزش مفاهیم شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک، ، مالی ناشی از وقوع حوادث . امری ضروری میباشد ، شناخت روشها، تکنیکها و استفاده از آنها در ایجاد سیستم ایمنی واحدهای تولیدی و صنعتی در این راستا و در اجرای آیین نامه بکار گیری مسئولین ایمنی در کارگاه های سطح کشور و بر اساس شیوه نامه ابلاغ شده توسط معاون محترم روابط کار، به منظور  ایجاد وحدت رویه و ساماندهی نظام آموزشی مسئولین ایمنی کارگاه ها، شناسایی خطرات و «مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار، اقدام به تهیه جزوه حاضر تحت عنوان نموده است تا اصول و مفاهیم مربوط به شناسایی خطرات و ارزیابی  »ارزیابی ریسک ویژه مسئولین ایمنی کارگاه ها ریسک دردسترس شرکت کنندگان و مدرسان دوره های مربوطه  قرار گیرد و بصورت هماهنگ در سراسر کشور با     ساعت تدریس گردد.16 سرفصل و محتوای یکسان به مدت
 
 
 
 
 
 
شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک ویژه مسئولین ایمنی  مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار   کارگاهها
5
 
 : مفاهیم و تعاریف و اصطلاحات 
(Hazard)    : منبع ،وضعیت یا فعالیت دارای پتانسیل آسیب به شکل جراحات یا بیماری، یا ترکیبی از آنها میباشد. به عبارت دیگر هرعامل دارای انرژی که پتانسیل صدمه به فرد را داشته باشد میتواند عامل مخاطره محسوب شود. رویداد مرتبط با کار که در آن جراحت یا بیماری ( صرفنظر از شدت آن ) ، یا مرگ رخ دهد یا Incident ) بتواند رخ دهد .    رویدادی است که منجر به جراحت ، بیماری یا مرگ شود. Accident (:رویدادی است که در آن جراحت ، بیماری یا مرگ رخ ندهد . Near-miss ترکیب احتمال وقوع یک رویداد خطرناك یا مواجهه و شدت جراحت یا بیماری، که می تواند باعث Risk) رویداد یا مواجهه گردد .  (فرآیند شناسایی وجود یک خطر یا عامل زیان آور و تعیین Hazard Identification مشخصات آن فرآیند ارزشیابی ریسک ناشی از خطرات ، با توجه به کفایت هر گونه کنترل Risk Assessment های موجود و  تصمیم گیری در خصوص اینکه آیا ریسک قابل قبول می باشد یا خیر ؟ (ریسکی که به سطحی کاهش یافته باشد که با توجه به مقررات قانونی و Acceptable Risk خط مشی ایمنی و بهداشت حرفه ای  برای سازمان قابل تحمل باشد. به منظور طراحی ایمن، مخاطرات باید حذف شوند یا کاهش یابند. شناسایی مخاطره عملکرد حیاتی ایمنی سیستم است. بنابراین درك درست و درك تئوری مخاطره حیاتی است. تجزیه و تحلیل مخاطره پایه اصولی ایمنی سیستم است. تجزیه و تحلیل مخاطره برای شناسایی مخاطرات، اثرات و عوامل علی مخاطره انجام می گیرد. تجزیه و تحلیل مخاطره برای تعیین ریسک سیستم، اهمیت مخاطرات و ایجاد اقدامات طراحی که مخاطرات شناسایی حذف یا کاهش یابند انجام می گیرد.  تئوری مخاطره ) واقعه واقعی است که رخ داده است و منجر به مرگ، آسیب و یا Mishapدر تعاریف ایمنی سیستم، رویداد ناگوار ( ) شرایط بالقوه ای است که می تواند منجر به مرگ، آسیب و یا خسارت شود.Hazardخسارت شده است و مخاطره (
شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک ویژه مسئولین ایمنی  مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار   کارگاهها
6
 
این تعاریف منجر به اصولی می شود که مخاطره پیشرو برای واقعه ناگوار است، مخاطره واقعه بالقوه ای را ( یعنی واقعه ناگوار) را تعریف می کند در حالیکه واقعه ناگوار رویداد رخ داده شده است. این بدان معنی است که روابط مستقیمی بین مخاطره و واقعه ناگوار وجود دارد