پایان نامه جایگاه شروط ضمن عقد در فقه امامیه و قوانین موضوعه ایران

فهرست مطالب

چکیده

مقدمه

مسئله پژوهش(پرسش اصلی)

پرسشهای پژوهش : (پرسش های فرعی)

فرضیات پژوهش

اهداف پژوهش و ضرورت آن

پیشینه پژوهش

فصل اول-کلیات

1-1معناشناسی واژگان واصطلاحات

1-1-1معنای شرط

1-1-1-1معنای لغوی شرط

1-1-1-2معنای اصطلاحی شرط

1-1-1-2-1شرط در اصطلاح نحو

1-1-1-2-2در اصطلاح اصول

1-1-1-2-3در اصطلاح فقه

1-1-1-2-4شرط در اصطلاح فلسفه

1-1-1-2-5شرط در اصطلاح منطق

1-1-2.معانی عقد

1-1-2-1معنی لغوی عقد

1-1-2-2تعریف عقددر اصطلاح فقهی

1-1-2-3تعریف عقد از منظر قانون مدنی

اهمیت بحث شرط ضمن عقد

1-2-1بخش دوم: اقسام شروط

1-2-1-1اقسام شرط به اعتبار ارتباط و عدم ارتباط با عقد

1-2-1-1-1شروط ابتدائی

1-2-1-1-2شروط تبانی:

1-2-1-1-3شروط ضمن عقد

1-2-1-2-اقسام شرط به اعتبار نفوذ آن

1-2-1-2-1شرط صحیح

1-2-1-2-1-1شرط فعل

1-2-1-2-1-2شرط صفت

1-2-1-2-1-3شرط نتیجه

1-2-1-2-2شرط باطل

1-2-1-2-2-1شروط باطلی که مفسد عقد نمی باشد.

1-2-1-2-2-2شروط باطلی که مفسد عقد می باشد.

1-2-1-3اقسام شرط به اعتبار چگونگی بیان اراده

1-2-1-3-1شرط صریح

1-2-1-3-2 شرط ضمنی

1-2-1-4اقسام شرط به اعتبار اثر

1-2-1-4-1شرط تعلیقی

1-2-1-4-2شرط تقییدی

1-2-1-4-3شرط تفاسخی

1-2-2 اقسام عقود

1-2-2-1اقسام عقود به اعتبار داشتن عنوان

1-2-2-1-1عقود معینه

1-2-2-1-1-2عقود غیر معینه

1-2-2-2اقسام عقود به اعتبار استقلال وجودی و عدم آن

1-2-2-2-1عقد اصلی

1-2-2-2-2عقد تبعی

1-2-2-3-اقسام عقود به اعتبار اضافه نمودن قید و شرط و عدم آن:

1-2-2-3-1عقد مطلق

1-2-2-3-2عقد مشروط

1-2-2-4اقسام عقود به اعتبار صحت و فساد

1-2-2-4-1عقد صحیح

1-2-2-4-2عقد غیر صحیح

1-2-2-4-1-1عقد صحیح غیر نافذ

1-2-2-4-1-2عقد صحیح نافذ

1-2-2-4-3عقد باطل

1-2-2-5اقسام عقد به اعتبار تملیک یا تعهد

1-2-2-5-1عقد تملیکی

1-2-2-5-2عقد عهدی

1-2-2-6اقسام عقد به اعتبار ایجاد تعهد برای عاقد یا عدم آن

1-2-2-6-1عقد عهدی

1-2-2-6-2عقد اذنی

1-2-2-7اقسام عقد به اعتبار قابلیت و عدم قابلیت انحلال آن

1-2-2-7-1عقد لازم

1-2-2-7-2عقد جایز

1-2-2-7-1-1عقد لازم خیاری

1-2-2-7-2عقد لازم غیر خیاری

1-2-2-8اقسام عقد به اعتبار زمان پیدایش آثار آن

1-2-2-8-1عقد منجر

1-2-2-8-2عقد معلق

 

فصل دوم-ادله لزوم وفای به شرط و گستره آن

2-1 ادله لزوم وفای به شرط وگستره آن

2-1-1کتاب

منظور از عقود در آیه أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ چیست؟

2-1-2روایات

2-1-3اجماع

2-1-4بناء عقلاء

2-2 حکم وفای به شروط مختلف

2-2-1آیا وفای به شرط ابتدایی لازم است؟

2-2-2حکم وفای به شرط غیر ابتدایی

2-2-2-1.شروط بنایی«تبانی»

2-2-2-1-1:بررسی دلائل عدم لزوم شرط بنایی

2-2-2-1-1-2بررسی دلایل لزوم وفای به شرط تبانی

2-2-2-1-1-3تفصیل بین حالات مختلف

2-2-2-2آیا وفای به شروط الحاقی لازم است؟

2-2-2-2-1قائلین به لزوم وفا ءمطلقا

2-2-2-2-2قائلین به عدم لزوم وفا مطلقا

2-2-2-2-3قائلین به تفصیل

2-2-2-3 شروط ضمنی لازم الوفاست.

 

فصل سوم-شرائط صحت شرط ضمن عقد احکام شرط فاسد

3-1 شروط صحت شرط ضمن عقد

3-1-1-انجام شرط در توان مشروط‌علیه باشد.

3-1-1-1علل بطلان شرط غیر مقدور

3-1-1-1-1. اجماع

3-1-1-1-2غرر

3-1-1-1-3عدم تسلیم

3-1-1-2معیار مقدوریت و عدم آن

3-1-1-2 شرط به خودی خود جایز باشد.

3-1-1-2-1آیا جایز بودن شرط امری مستقل است؟

3-1-1-3غرض عقلایی داشته باشد.

3-1-1-3-1-آیا غرض عقلایی داشتن شرط، امری حتمی است

3-1-1-3-2 آیا منظور از غرض، غرض دنیوی است یا اخروی؟

3-1-1-3-3 حکم شرطی که وجود غرض در آن مشکوک است ؟

3-1-1-4 مخالف کتاب و سنت نباشد

3-1-1-4-1منظور از کتاب چیست؟

3-1-1-4-2آیا موافقت شرط است یا عدم مخالفت

3-1-1-4-3ضابطه و معیار شرط مخالف کتاب

3-1-1-4-4 مرجع تشخیص مخالفت کتاب و سنت

3-1-1-5-مقتضای عقد نباشد

3-1-1-5-1تعریف مقتضاء

3-1-1-5-1-1انواع مقتضای عقد

3-1-1-5-1-1-1تعریف مقتضای ذات عقد

3-1-1-5-1-1-2مقتضای اطلاق عقد

3-1-1-5-2دلایل بطلان شروط منافی مقتضای عقد

اشکال امام خمینی (ره) در توجیه نظر شیخ انصاری (ره)

3-1-1-5-3مرجع  شناخت مقتضای عقد

3-1-1-5-3-1 عرف

3-1-1-5-3-2شرع و قانون

3-1-1-5-3-3مضمون عقد و آثار مستقیم انشاء

3-1-1-5-4 حکم شرط منافی با مقتضای عقد

3-1-1-5-5دلیل بطلان عقد در شرط منافی با مقتضای عقد

3-1-1-6- مجهول نباشد

3-1-1-6-1دلایل بطلان شرط مجهول

3-1-1-6-1-1روایت

3-1-1-6-1-2- اجماع

3-1-1-6-2آیا شرط مجهول مبطل عقد است

3-1-1-6-3آیا این شرط یک شرط مستقل است؟

3-1-1-7- مستلزم محال نباشد

3-1-1-7-1حکم شرط مستلزم محال

3-1-1-8مشروط علیه در ضمن عقد به شرط ملتزم شود.

3-1-1-9- منجز باشد

3-2 احکام شرط فاسد

3-2-1آیا شرط فاسد مفسد عقد است

اول- شروطی که باطل هستند ولی مبطل عقدنمی باشند

دوم- شروطی که باطل هستند و مبطل عقد می‌باشند

3-2-2معیار مفسدیت شرط باطل

3-2-3شرط فاسد واجب الوفاء نیست

3-2-4حکم تخلف مشروط علیه از وفای به شرط

دیدگاه امام خمینی در مساله

3-2-5اگر شرط به نفع شخص ثالث باشد

 

فصل چهارم-بررسی شروط باطله و صحیحه از نظر قانون مدنی

رابطه حقوق مدنی و فقه

تقسیم بندی شروط در قانون مدنی

4-1-1-1شرطى كه انجام آن غير مقدور باشد

4-1-1-2شرطى كه در آن نفع و فائده نباشد‌

4-1-1-3شرطى كه نامشروع باشد

4-1-2 شروط باطلى كه مفسد عقد ميباشد‌

4-1-2-1 شرط خلاف مقتضاى عقد

4-1-2-2شرط مجهولى كه جهل بآن موجب جهل بعوضين شود

4-2-3بخش دوم شروط صحیحه

شرط صفت، شرط نتيجه و شرط فعل اثباتا يا نفيا‌

4-2-3-1شرط صفت

4-2-3-2شرط فعل

4-2-3-3- شرط نتيجه

4-3 در احكام شرط‌

4-3-1احكام شرط صفت‌

4-3-1-1- حق فسخ براى مشروط له

4-3-1-2- تقسيط ثمن در شرط مقدار

4-3-2-2 احكام شرط نتيجه

4-3-3احكام شرط فعل‌

4-3-3-1- وجوب وفا

4-3-3-2- اجبار مشروط عليه و حق فسخ برای مشروط له:

4-3-3-3- تعذر شرط‌

4-3-3-4شرط دادن رهن يا ضامن

4-3-3-5- شرط رهن مال معيّن و تلف آن

4-3-3-6- اسقاط شرط

4-3-3-7- اقاله و فسخ معاملۀ مشروط

نتیجه گیری

فهرست منابع

منابع فارسی

منابع عربی

 

 

 

چکیده:

شرط تعهدی است که ضمن تعهد دیگر درج می گردد، و دراثر این امر بستگی ورابطه ای بین آن دو تعهد پیدا می شود که شرط صورت تعهد تبعی به خود می گیرد وجزء معامله اصلی می شود.

تعهد تبعی بایددارای شرایط اساسی صحت معامله باشد .لذا هر شرطی صلاحیت ندارد که به عنوان شرط ویا همان تعهد تبعی درضمن عقد قرار گیرد.

درصورتی که معامله اصلی باطل باشد شرط ضمن آن که موجود تبعی است نیز باطل است.به عبارت دیگر شرط جزء معامله وبه نفع یکی از طرفین معامله قرارداده شده ،وهرگاه معامله باطل شد نمی تواند جزئی از مورد به خودی خود باقی بماند ،اما باتوجه به این که شرط ضمن عقد موجود تبعی، و معامله ای که شرط ضمن آن قرار گرفته موجود اصلی است ،بطلان موجود تبعی
نمی تواند سرایت در موجود اصلی نماید مگر درموردی که بستگی شرط مزبور به معامله اصلی به نحوی باشد که بطلان آن موجب اخلال یکی از شرایط اساسی معامله اصلی شود ،که در این صورت معامله اصلی در اثر آنکه دارای شرایط اساسی برای صحت معامله نمی باشد باطل خواهد بود.

قانون مدنی در ماده «232» شروط باطلی که مفسد عقد نمی باشد راشمرده، ودر ماده «233» شروط باطلی که موجب بطلان عقد می باشد بیان نموده ،وبین آن دودسته فرق گذاشته است.

پایان نامه حاضر نخست موضوعات اساسی شرط مثل معانی مختلف شرط ،انگیزه قراردادن شرط وادله مشروعیت ولزوم وفای به آن را بررسی نموده وسپس به تبیین شروط صحت شرط واقسام شروط صحیح حدود وثغور آن را از شرط باطل تفکیک نموده است تا افراد به حدود مسئولیت وتعداتی که بر اثر شرط ایجاد می شود آگاهی بیشتری پیدا کنند.