پایان نامه اختصاصی بررسي چگونگي كاربرد قواعد دستورنامه برگه آرايي در برخي از نرم افزارهاي كتابخانه

فهرست مطالب

چکیده

فصل اول: معرفي پ‍‍ژوهش

1-1               مقدمه

1-2               بيان مسئله

1-3               اهميت و ضرورت پژوهش

1-4               اهداف پژوهش

1-5               سؤالات پژوهش

1-6               تعريف مفاهیم

فصل دوم: مباني نظري و پيشينه پژوهش

2-1 مقدمه

2-2 نرم افزار

2-3 نرم افزار كتابخانه اي

2-4 برگه آرايي

2-5 مسائل خط فارسی در رویارویی با نرم افزارهای کتابخانه ای

2-6 پيشينه پژوهش در خارج كشور

2-7 پيشينه پژوهش در داخل كشور

2-8 جمع بندي پيشينه پژوهش

فصل سوم: روش شناسي پژوهش

3-1 مقدمه

3-2 روش پژوهش

3-3 جامعه پژوهش

3-4 روش گردآوري داده ها

3-5 روش تجزيه و تحليل داده ها

فصل چهارم: تجزيه و تحليل يافته هاي پژوهش

4-1 مقدمه

4-2 بررسي كاربرد قواعد مورد بررسی برگه آرايي در نرم افزارهاي كتابخانه اي

4-3 پاسخ به سؤالات پژوهش

فصل پنجم: نتايج و پيشنهادها

5-1 مقدمه

5-2 نتيجه گيري

5-3 پيشنهادها

5-4 پيشنهادهایی براي پژوهش هاي آينده

فهرست منابع

پیوست

فهرست جداول

جدول 4-1: مقایسه میزان رعایت قواعد سیاهه وارسی در پنج نرم افزار مورد بررسی

جدول 4-2: نتایج ارزیابی وضعیت قواعد در نرم افزارها

جدول 4-3: مقایسه نتایج پژوهش حاضر با پژوهش طبیبیان

چكيده

اين پژوهش به بررسي ميزان كاربرد قواعد کتاب "دستورنامه برگه آرایی" در پنج نرم افزار كتابخانه اي فارسی مي پردازد. در حال حاضر قواعد ذکر شده در کتاب "دستورنامه برگه آرایی" تألیف فرهاد وزیری مرجع اصلی قواعد برگه آرایی در کشور است. بنابراین يك سیاهه وارسی مشتمل بر 25 قاعده برگه آرایی تحت عنوان "سياهه وارسي موارد مطرح شده در كتاب "دستورنامه برگه آرايي" به اضافه 5قاعده دیگر مربوط به موارد مطرح نشده در کتاب فوق مبنای اصلی پژوهش قرار گرفت. سپس قواعد برگه آرایی ذکر شده در سیاهه وارسی در پنج نرم افزار كتابخانه اي پارس آذرخش، سیمرغ، گنجينه، همارا و نمايه به صورت مستقيم توسط پژوهشگر مورد بررسي قرار گرفته است.

اين پژوهش با استفاده از روش پيمايشی مقايسه اي به منظور سنجش قابليت هاي پنج نرم افزار فوق از نظر کاربرد قواعد "دستورنامه برگه آرایی" در هر یک از نرم افزارها صورت گرفته است. جامعه پژوهش را پنج نرم افزار كتابخانه اي پارس آذرخش، سیمرغ، گنجينه، همارا و نمايه تشكيل مي دهند.

نتايج حاصل از بررسي نشان مي دهد كه جزوه پيشنهادي دستور خط فارسي فرهنگستان زبان و ادب فارسي نه تنها كمكي به بهبود شيوه نگارش خط فارسي ننموده، بلكه در مواردی با استثناهايي كه بر قاعده­ها وارد ساخته بر ميزان ناهماهنگي هاي موجود نيز افزوده است. قواعد مطرح شده در كتاب "دستورنامه برگه آرايي" نیز نه تنها برای شناسه آرایی در محیط کامپیوتری كافي نمي باشد، بلكه در مواردی نيز استثناها را ناديده گرفته است. بر همين اساس بهتر آن است كه به دلیل دوگانگي ها و چندگانگي هايي كه در خط فارسي وجود دارد قواعد شناسه آرایی جديدي ارائه شود. نتایج پژوهش همچنین نشان میدهد که نرم افزار پارس آذرخش از لحاظ رعایت قواعد برگه آرایی رتبه نخست و نرم افزارهای سیمرغ، گنجینه، نمایه و همارا در رتبه های بعدی قرار دارند.

1-1 مقدمه

انسان هميشه و در همه جا توانسته از ذهن خلاق و تحليلگر خود استفاده کند، بسياری از مسائل لاينحل را بر اساس ذهن خود تجزيه و تحليل نمايد و سرانجام به نتيجه مطلوب دست يابد. رفته رفته نظام های کامپيوتری با اين ادعا که می توانند تمامی فعاليت های ذهنی مختص انسان را انجام دهند و به نتيجه ای برتر از توانائي های انسان دست يابند پا به عرصه گذاشتند.

به جرأت می توان گفت که فن آوری نوين نظام های کامپيوتری توانست تمامی سطوح علوم مختلف را تحت پوشش خود قرار دهد و در تمامی حوزه ها نفوذ کند، تا جايي که امروزه چنانچه علمی از اين فناوري روز بهره مند نباشد، دچار سکون و عقب ماندگی خواهد شد.

يکی از علومی که با استفاده از قابليت های کامپيوتری به حيات خود ادامه می دهد، علم کتابداری و اطلاع رسانی است.

فرج پهلو و زرگر معتقدند که در ايران، اولين حرکت جهت استفاده از رايانه در کتابخانه ها، در دهه 1350 صورت گرفت و در دهه 1360 عموميت بيشتری يافت (فرج پهلو و زرگر، 1378، ص 40).

استفاده از نرم افزارهای کتابخانه ای با بهره گيری از توانمندي های متخصصان کامپيوتر در کنار دانش کتابداران، اين علم را وارد مرحله جديدی از پيشرفت ساخته است.

عصاره و فرزين (1378) معتقدند که استفاده از رايانه در کتابخانه ها منجر به تحول و دگرگونی اصولی در اين حوزه گرديد، به گونه ای که کتابخانه ها متحول و به مراکز اطلاع رسانی بدل گشتند (عصاره و فرزين، 1378، ص 58).

وزيری (1381) بيان می دارد که در واقع هدف از علم کتابداری در دسترس قرار دادن منابع و مواد کتابخانه ای به آسانترين طريق و در کمترين زمان ممکن است، يعنی به کار بستن شيوه هايی که رابطه بين مواد کتابخانه ای و مراجعه کنندگان را هرچه سهل تر و سريع تر سازد (وزيری، 1381، ص. 7).

از جمله فعاليت هایی که در کتابخانه ها به منظور تسهيل کار مراجعه کنندگان صورت می پذيرد، برگه آرايی فهرست برگه ها در برگه دان ها می باشد. کتابداران برگه آرايی فهرستبرگه ها را که بر اساس حروف الفبا صورت می پذيرد، روشی مفيد برای استفاده بهينه از وقت می دانند. با داشتن چنين تصوری و به منظور هماهنگ سازی برگه آرايی در کتابخانه ها کتاب "دستورنامه  برگه آرايی" در سال 1351 توسط فرهاد وزيری تأليف و از طرف کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران منتشر گرديد.