پایان نامه وسواس در قرآن و سنت

عنوان

صفحه

مقدمه1

بخش اول: کلیات

تبیین 3

ضرورت 5

هدف 6

پیشینه 7

تعریف کلید واژه ها 9

روش پژوهش10

سوالات 11

موانع و مشکلات 12

بخش دوم: مفهوم شناسی وسوسه و وسواس و اقسام آن

فصل اول: مفهوم شناسی وسوسه و وسواس 14

1- وسواس در لغت 14

2- وسواس از دیدگاههای مختلف 15

1-2- تعریف وسواس در متون اسلامی 15

1-1-2- وسواس در روایات 15

2-1-2- وسواس در فقه 15

3-1-2- وسواس در تعریف مرحوم کاشف العظاء16

2-2- وسواس از دیدگاه علم و روانشناسی17

3-2- وسواس در فرنگ و ادبیات فارسی 18

3- وسوسه در لغت 19

4- وسوسه در اصطلاح 20

1-4- وسوسه در سخن معصومین(ع) و بزرگان 20

2-4- وسواس از دیدگاه علامه طباطبایی 21

3-4- وسواس از دیدگاه علامه مجلسی22

5- وسوسه در قرآن 22

6- تفاوت وسوسه، وحی و الهام 24

فصل دوم: اقسام وسواس و وسوسه28

1- اقسام وسواس28

2- اقسام وسوسه 29

1-2- وسوسه های شیاطین جن 29

2-2- وسوسه های شیاطین انس 29

3-2- وسوسه های نفسانی 30

3- تفاوت وسوسه نفس و وسوسه شیطان 31

4- اقسام وسوسه به لحاظ مواخذه و عدم مواخذه 32

فصل سوم: اقسام انسان ها در برابر وسوسه34

1- پیامبران معصومین (مخلصان)34

2- پرهیزگاران (مخلصان) 36

3- مشرکان 36

بخش سوم:ریشه های وسواس و مصادیق آن

فصل اول: ریشه ها و زمینه های وسواس39

1- ریشه های فردی و  اخلاقی  39

1-1- جهل نسبت به احکام و دستورات خداوند39

2-1- شک و تردید 39

3-1- ترس و نگرانی 40

4-1- ضعف در ارداه (تسلیم شدن در برابر افکار شیطانی) 40

5-1- اختلالات جسمی 40

6-1- توجه افراطی و غرق بودن در غرایز (شهوات و امیال کاذب) 41

7-1- خشم 41

8-1- حرص 42

9-1- حسد 43

10-1- پرخوری و زیاده روی در خوردن 43

11-1- یأس و ناامیدی 43

12-1- اراده انسان 43

13-1- غفلت 44

14-1- همکاری نفس سرکش44

2- خانوادگی45

1-2- نحوه تربیت خانوادگی 45

فصل دوم: مصادیق عملی وسواس46

1- وسواس عملی در کارهای عبادی46

1-1- وسواس در نماز 46

1-1-1- وسواس در نیت 46

2-1-1- وسواس در قرائت 47

3-1-1- وسواس در عدالت امام جماعت 47

2-1- وسواس در وضو و غسل 47

3-1- وسواس بروز حدث48

2- وسواس عملی در کارهای غیر عبادی 49

1-2- وسواس آلودگی 49

2-2- وسواس وارسی 49

3-2- وسواس تقارن 49

4-2- وسواس شمردن 49

5-2- راه رفتن 49

بخش چهارم:پیامدهای وسواس و راه های درمان آن

فصل اول: آثار زیانبار وسواس در زندگی فردی و اجتماعی51

1- در زندگی فردی  51

1-1- زیان مادی51

1-1-1- ضرر زدن به بدن51

2-1-1- ضرر به اقتصاد خانواده 52

2-1- زیان معنوی52

1-2-1- تجاوز از حدود الهی 52

2-2-1- ولایت پذیری شیطان 53

3-2-1- محرومیت از فضیلت ها 54

3-2-1- محرومیت از فضیلت ها 54

4-2-1- وسواس مانع رسیدن به روح عبادت54

2- در زندگی اجتماعی 54

1-2- بدعت در دین 54

2-2- بد بین کردن دیگران به دین 55

3-2- سقوط اعتبار اجتماعی فرد وسواس 56

4-2- آسیب پذیری نظام خانواده و اجتماع 56

فصل دوم: راه های درمان وسواس58

1- درمان از طریق علم58

1-1- تفکر و تعقل 58

2-1- آشنایی با احکام 58

1-2-1- آگاهی از اصل استصحاب 59

2- درمان از طریق عمل 60

1-2- ذکر و یاد خدا 60

2-2- استعاذه و توکل 61

3-2- بی اعتنایی 62

4-2- تغییر موقعیت در مورد عمل وسواسی 62

5-2- تلقین 63

6-2- تقویت اراده 63

7-2- تقسیم ساعات روز و برنامه ریزی 64

8-2- نماز خواندن 64

9-2- روزه گرفتن 64

10-2- درمان خوراکی و دارویی 65

1-10-2- سدر 66

2-10-2- آب نیسان 66

3-10-2- انار 66

4-10-2- سیب 66

5-10-2- روغن زیتون 66

6-10-2- خرما67

7-10-2- خوردن سبزیجات 67

نتیجه68

پیشنهادات70

منابع71

وسواس گاهی به معنای مرض و بیماری و یا شک و شبهه در انجام عبادات و امور مذهبی می باشد که البته معنایی رایج آن همان شک و شبهه در انجام عبادات است.

وسواس از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است از جمله این که در منابع اسلامی وسواس پدیده شناخته شده ای است که از آن به عنوان وسوسه ای از سوی شیطان اشاره می کنند و فرد وسواسی را کسی دانسته اند که تلقینات و سوسه هایی شیطان را پذیرفته است و از دیدگاه روانشناسی نیز وسواس را، فکر و اندیشه مداوم می دانند که فرد را به تکرار برخی کارها و اعمال بی فایده وا می دارد که در واقع به عنوان یک مرض عصبی و روانی می باشد.

وسواس به دو صورت عملی و فکری نمود می یابد وسواس فکری یعنی خطور تصورات، پندارها و خیالات واهی و بی اساس به ذهن و وسواس  عملی به معنای غیر متعارف بودن در اعمال عبادی و غیر عبادی می باشد و در واقع می توان وسواس عملی را به عنوان نتیجه و پیامدی از وسواس فکری بیان کرد از جمله عوامل زمینه ساز وسواس می توان به مواردی از قبیل ترس، اختلالات جسمی، ضعف اراده و ... اشاره کرد.

و پیامدهای زیانبار از دو بعد فردی و اجتماعی قابل بررسی می باشد و از نظر فردی از جنبه مادی: ضرر زدن به بدن خود و ضرر به اقتصاد خانواده از جنبه معنویی: تجاوز از حدود الهی، ولایت پذیری شیطان و ... است درمان فرد وسواس از نظر عملی با ذکر و یاد خداو توکل بر او و بی اعتنایی، تقویت اراده و نیز از راه درمان خوراکی و دارویی می باشد و از نظر علمی با تفکر و تعقل، آشنایی با احکام و دستورات خداوند است وسوسه از دیدگاه اسلام به عنوان وسوسه از سوی شیطان می باشد و در قرآن نیز به همین معنا می باشد و از توجه در آیات و روایات به دست می آید که اقسام وسوسه سه نوع می باشد. وسوسه شیطان جن، وسوسه شیاطین انس، وسوسه نفس انسان وسوسه در شکل های گوناگون از قبیل برنامه های تبلیغاتی، تفریحی، نظامی و ... ظاهر می شود اما از نظر تأثیر گذاری در انسان متفاوت می باشد برخی مثل پیامبران هرگز تحت تأثیر قرار نمی گیرند برخی به قدر ی وسوسه های شیطان را اطاعت می نمایند که خود زمره ی شیطان قرار می گیرند و برخی ما بین این دو دسته قرار می گیرند البته ممکن است صفات منفی موجود در انسان ازقبیل: غفلت، حرص، حسد و ... تأثیر گذاری وسوسه ها را راحت نمایند اما مهمترین عامل تأثیر گذار را می توان اراده خود انسان دانست چرا که هرگز کسی مجبور به پیروی از وسوسه شیطان نمی باشد.

کلید واژه: وسواس، وسوسه، شیطان.