پایان نامه اختصاصی بررسی ریسک و بازده مورد انتظار و فرایند مدیریت ریسک در بازار سرمایه

چکیده

اهمیت سرمایه گذاری برای رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی به اندازه ای است که از آن به عنوان یکی از اهرم های قوی برای رسیدن به توسعه یاد می شود. اما باید به یاد داشت که به همان میزان که توجه به این امر می تواند با افتادن در یک دور مثبت، باعث رش5د و شکوفایی اقتصاد شود، عدم توجه به آن نیز می تواند موجب افت اقتصادی و فرو غلتیدن به یک سیر نزولی و دور منفی شود. بنابراین، باید گفت که رشد اقتصادی و افزایش رفاه عمومی در بلند مدت بدون توجه به سرمایه گذاری و عوامل مهم موجود در محیط سرمایه گذاری، که بر آن تاثیر می گذارد امکان پذیر نیست. یکی از این عوامل، ریسک و بازده سرمایه گذاری است. سرمايه گذاري به عنوان يك تصميم مالي همواره داراي دو مؤلفه ريسك و بازدهي بوده كه مبادله اين دو تركيب هاي گوناگون سرمايه گذاري را عرضه مي نمايد . از يك طرف، سرمايه گذاران به دنبال بيشينه كردن عايدي خود ازسرمايه گذاري هستند و از طرف ديگر، با شرايط عدم اطمينان حاكم بر بازارهاي مالي مواجه مي باشند كه عامل اخير، دستيابي به عوايد سرمايه گذاري را با عدم اطمينان مواجه مي سازد . به عبارت ديگر، تمامي تصميمات سرمايه گذاري براساس روابط ميان ريسك و بازده صورت مي گيرد. هدف از نگارش پژوهش حاضر ، بررسي عوامل مؤثر بر ريسك و بازده سرمايه گذاري در بازار سرمایه مي باشد . تحقيق حاضر از نوع توصيفي مي باشد كه در آن براي جمع آوري اطلاعات مربوط به ادبيات موضوع از روش كتابخانه اي نظيركتب و مجلات استفاده شده است.

نتايج پژوهش حاضر حاكي ازآن است كه عوامل كلان اقتصادي بر ريسك سرمايه گذاري در محصولات مالي، عوامل خرد اقتصادي بر ريسك غير سيستماتيك سرمايه گذاري در محصولات مالي و عوامل غير اقتصادي بر ريسك كلي سرمايه گذاري در محصولات مالي تاثير گذار است . از طرف ديگر از بين عوامل غير اقتصادي ادراك ريسك با تمايل به ريسك سرمايه گذاري داراي همبستگي منفي، نرخ بازده تاريخي با تمايل به ريسك داراي همبستگي مثبت، ادراك ريسك با نرخ بازده مورد انتظار داراي همبستگي منفي، اطلاعات عملكرد گذشته با نرخ بازده مورد انتظار داراي همبستگي مثبت و نرخ بازده مورد تصميم گيرندگان بازار سرمايه، شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار و موسسات مالي سرمايه گذاري و سرمايه گذاران فردي قرار گيرد.

نتايج پژوهش حاضر حاكي ازآن است كه عوامل كلان اقتصادي بر ريسك سيستماتيك سرمايه گذاري در محصولات مالي، عوامل خرد اقتصادي بر ريسك غير سيستماتيك سرمايه گذاري در محصولات مالي و عوامل غير اقتصادي بر ريسك كلي سرمايه گذاري در محصولات مالي تاثير گذار است . از طرف ديگر از بين عوامل غير اقتصادي ادراك ريسك با تمايل به ريسك سرمايه گذاري داراي همبستگي منفي، نرخ بازده تاريخي با تمايل به ريسك داراي همبستگي مثبت، ادراك ريسك با نرخ بازده مورد انتظار داراي همبستگي منفي، اطلاعات عملكرد گذشته با نرخ بازده مورد انتظار داراي همبستگي مثبت و نرخ بازده مورد تصميم گيرندگان بازار سرمايه، شركت هاي پذيرفته شده در بورس اورا ق بهادار و موسسات مالي سرمايه گذاري و سرمايه گذاران فردي قرار گيرد.

کلمات کلیدی: ریسک، بازده مورد انتظار، فرایند مدیریت ریسک، بازار سرمایه

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: کلیاتی پیرامون ریسک و بازده سرمایه   1

1-1-تعريف ريسك و انواع آن 2

1-2-انواع ریسک       4

1-2-1-ریسکهای مالی         5

1-2-2-ریسکهای غیر مالی   5

1-3-برخی از ریسک ها       6

1-3-1-ريسك نرخ بهره         6

1-3-2-ريسك تورم     7

1-3-3-ريسك كشور   8

1-3-4-ريسك بازار     8

1-4-راهبردهای مقابله با ریسکهای مالی و غیرمالی       8

1-5-رویکردهای شناسایی و اندازه‌گیری ریسکهای مالی 9

1-6-رویکردهای نوین شناسایی و ارزیابی ریسکهای غیرمالی     10

1-6-1-رویکرد اول: ارزیابی ریسکهای غیرمالی با استفاده از سیستمهای خبره 10

1-6-2-رویکرد دوم: ارزیابی ریسک غیرمالی با استفاده از شمارش جمله‌های دارای محتوای اطلاعاتی 12

1-7-معرفي و تعريف اصطلاحات مربوط به ريسك و بازده   13

1-7-1-رتبه نقد شوندگي     14

1-7-2-بازده انتظاري 14

1-7-3-ريسك 15

1-7-4- نسبت شارپ 16

1-7-5- ضريب بتا       17

1-8-مفهوم ريسک و بازده، در سرمايه‌گذاري         18

1-9-اهميت ارزيابي ميزان ريسک‌پذيري، قبل از ورود به بورس     20

نمودار1: رابطه ریسک و بازده سرمایه گذار 22

1-10-تفاوت افراد ريسک‌پذير و ريسک‌گريز   23

نمودار2: نمودار ریسک پذیری سرمایه گذار 24

فصل دوم: فرایند مدیریت ریسک در بازار سرمایه   27

2-مقدمه       28

2-1-نقش مدیریت ریسک     28

2-2-اصول مدیریت ریسک     29

2-3- اهداف مدیریت ریسک 29

2-3-1-حوزه داخلی   30

2-3-2-حوزه خارجی   30

2-4-مزایای مدیریت ریسک   30

2-5-فرآیند مدیریت ریسک   31

2-5-1-کمّی سازی   39

2-6-مديريت ريسک ناملموس         39

2-7-پارادايم مديريت ريسک 40

2-8-وظايف پيوسته در مديريت ريسک       40

2-9-استراتژي‌هاي مديريت ريسک   41

2-9-1-انتقال ريسک 42

2-9-2-اجتناب از ريسک       42

2-9-3-کاهش ريسک 43

2-9-4-پذيرش ريسک 44

2-10-الگوی مدیریت ریسک مارکویتز         45

2-10-1-الگو و معیار "ارزش در معرض ریسک"       47

2-10-2-روش پارامتریک (واریانس-کوواریانس) محاسبه ارزش در معرض ریسک   48

2-10-3-نقاط قوت و ضعف الگوی ارزش در معرض ریسک   49

2-10-4-الگو و معیار "ارزش در معرض ریسک احتمالي"     50

نمودار 3. ارزش در معرض ریسک (VaR) و ارزش در معرض ریسک احتمالی (CVaR)       51

2-10-5-روش پارامتریک (واریانس-کوواریانس) برای محاسبه ارزش در معرض ریسک احتمالی   51

2-10-6-ویژگی‌های ارزش در معرض ریسک احتمالی       52

2-10-7-نقاط قوت ارزش در معرض ریسک احتمالی 53

2-10-8-روش‌های بهینه‌سازی محلی و سراسری 54

فصل سوم: ریسک و بازده مورد انتظار و فرایند مدیریت ریسک در بازار     56

3-مقدمه       57

3-1-سرمايه گذاري   58

3-2-انواع سرمايه گذاري     59

3-3-محيط سرمايه گذاري     60

3-4-فرآيند سرمايه گذاري     60

3-4-1-خط مشي سرمايه گذاري     60

3-4-2-تجزيه و تحليل اوراق بهادار   61

3-4-3-تهيه سبد سرمايه گذاري     61

3-4-4-بازده   62

3-4-5-اجزاي بازده   62

3-4-6-ريسك 63

3-5-عوامل مؤثر بر ريسك و بازده سرمايه گذاري در محصولات مالي       64

3-5-1-عوامل كلان     64

1-سياست ها و خط مشي هاي دولت       64

2-عوامل فرهنگي و اجتماعي         65

3-وضعيت صنعت       65

4-شرايط اقتصادي و دورا نهاي تجاري و مالي       66

3-5-2-عوامل خرد     67

1-ميزان تقاضا و كشش كالاي توليدي شركت       67

2-سياستها و خط مشي هاي مديريت       68

3-استراتژي محافظه كارانه   68

4-استراتژي جسورانه 69

5-وضعيت مالي و حساب هاي شركت       69

6- ميزان وابستگي توليد شركت به عوامل حياتي و به خارج، وضعيت عمومي و جهاني منابع   71

7-عوامل غير اقتصادي         71

3-6-مطالعات تجربي تاثير عوامل غير اقتصادي بر ريسك و بازده سرمایه گذاري در محصولات مالي       71

3-7-ابعاد ادراك ريسك سرمايه گذاري       72

3-7-1-عدم اطمينان نسبت به عرضه كنندگان سهام       73

3-7-2-نگراني نسبت به وقايع غير منتظره   73

3-7-3-نگراني نسبت به تغييرات بازده       74

3-7-4-شفاف نبودن اطلاعات 74

3-7-5-نقض قوانين و مقررات 75

3-8-جمع بندي و نتيجه گيري         76

منابع و ماخذ   78

الف: فارسي 78

ب: انگليسي 79

فصل اول:

(کلیاتی پیرامون ریسک و بازده سرمایه)

1-1-تعريف ريسك و انواع آن

زيان بالقوه قابل اندازه‌گيري يك سرمايه‌گذاري را ريسك مي‌نامند. در فرهنگ و بستر، ريسك به معني شانس و احتمال آسيب و يا زيان و ضرر تعريف شده، و تعريف مالي و مقداري ريسك، توزيع احتمال بازده هر سرمايه‌گذاري مي‌باشد. در فرهنگ مديريت رهنما، در تعريف ريسك آمده است : «ريسك عبارت است از هر چيزي كه حال يا آينده دارايي يا توان كسب درآمد شركت، موسسه يا سازماني را تهديد مي‌كند.» وستون و بريگام در تعريف ريسك يك دارايي مي‌نويسند: ريسك يك دارايي عبارت است از تغيير احتمالي بازده آتي ناشي از آن دارايي. «نيكلز» مفهوم ريسك را از ابعاد مختلف مدنظر قرار داده و آن را از نظر مفهومي به دو دسته تقسيم مي‌كند. وي معتقد است واژه ريسك به احتمال ضرر، درجه احتمال ضرر، و ميزان احتمال ضرر اشاره دارد. در اين راستا ريسك احتمال خطر هم احتمال سود و هم احتمال زيان را دربر مي‌گيرد. در حالي كه ريسك خالص صرفاً احتمال زيان را در بر مي‌گيرد و شامل احتمال سود نمي‌شود، مانند احتمال وقوع سيل.

هر نوع سرمايه گذاي با عدم اطمينان‌هايي مواجه مي‌گردد كه بازده سرمايه‌گذاري را در آينده مخاطره آميز مي‌سازد. ريسك يك دارايي سرمايه‌اي بدين خاطر است كه اين احتمال وجود دارد كه بازده حاصل از دارائي كمتر از بازده مورد انتظار است. بنابراين ريسك عبارت است از احتمال تفاوت بين بازده واقعي و بازده پيش بيني شده و يا مي‌توان گفت ريسك يك دارايي عبارت است از تغيير احتمالي بازده آتي ناشي از آن دارايي.

وستون بريگام، ريسك يك دارائي نظير اوراق بهادار را تغيير احتمال بازده آتي ناشي از دارائي مي‌داند. بنابراين با معيار پراكندگي بازده دارايي، ريسك را مي‌توان انحراف معيار نرخ بازده تعريف نمود. پس مي‌توان پراكندگي بازده‌هاي ممكنه از بازده‌ مورد انتظار را با واريانس محاسبه و بعنوان يك معيار از ريسك تلقي نمود.

ریسک در مفهوم عام، خطری است که به‌علت نبود اطمینان در مورد وقوع رویدادی در آینده پیش می‌آید و در اصطلاح هر قدر این بی‌اطمینانی بیشتر باشد، ریسک زیادتر است(کریمی‌، 1386).

امروزه مفهوم ریسک توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است. روشهای گوناگون ارزیابی ریسک برای کمک به سرمایه‌گذاران ابداع شده و استانداردهای مدیریت ریسک توسط سازمانهای حرفه‌ای برای گسترش سیستمهای مدیریت ریسک تدوین گشته است؛ زیرا کنترل ریسک و استفاده از آن در دنیای تجاری امروز به یکی از روشهای ارزش‌آفرین تبدیل شده است