حقوق مردم و تکالیف شهرداری ها در آراء دیوان عدالت اداری به همراه پاورقی و فهرست منابع
فهرست مطالب
عنوان
چکیده
مقدمه 1
طرح موضوع 1
اهداف و دلایل پژوهش 2
پرسش های پژوهش 2
فرضیات پژوهش 3
روش پژوهش 3
پیشینه پژوهش 3
طبقه بندی مطالب پژوهش 4
فصل اول : کلیات
مبحث اول : تبیین مفاهیم، وضعیت حقوقی و تاریخچه 6
گفتار اول : تبیین مفاهیم 6
اول : شهرداری 6
دوم : محدوده و حریم شهر 7
الف : محدودۀ شهر 7
ب : حریم شهر 8
سوم : طرح 9
چهارم : عوارض 10
پنجم : کمیسیون 11
الف : تعریف کمیسیون 11
ب : کمیسیون های مستقر در شهرداری 12
1-کمیسیون ماده 100 شهرداری 12
2-کمیسیون ماده 77 شهرداری 12
3- کمیسیون بند 20 ماده 55 شهرداری 13
ششم : خدمات عمومی 14
الف : مفهوم خدمات عمومی 14
ب : روشهای ارائه خدمات عمومی 14
گفتار دوم : وضعیت حقوقی و تاریخچه 15
اول : سازمان شهرداری 15
دوم : ماهیت حقوقی شهرداری 15
الف : قراردادی یا قانونی بودن 16
ب : دولتی یا عمومی بودن 16
سوم : انگیزه و دلیل ایجاد شهرداری 17
چهارم : حیطه اقتدار و صلاحیت شهرداری 17
پنجم : نظام حقوقی حاکم بر شهرداری 17
الف : قوانین 18
1-قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران 18
2-قانون مدنی مصوب 1314 18
3-قانون تجارت مصوب 1311 و لایحه اصلاح قسمتی از این قانون مصوب 1367 18
4-قانون شهرداری مصوب 1334 و قانون اصلاح پاره ای از مواد و الحاق چند ماده به قانون شهرداری مصوب 1345
5-قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، شهرک و نحوۀ تعیین آن مصوب 1384 19
6-قانون فهرست نهادها و موسسات غیر دولتی مصوب 1373 19
7-لایحه قانون نحوۀ خرید اراضی و املاک مورد احتیاج دولت و شهرداریها مصوب 1358 19
8-قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طراح های دولتی و شهرداری ها 1367 19
9-قانون نحوۀ تقویم ابنیه، املاک و اراضی مورد نیاز شهرداریها مصوب 1370 19
10-قانون نوسازی و عمران شهری مصوب 1347 19
11-لایحۀ قانونی راجع به رفع تجاوز و جبران خسارت وارده به املاک مصوب 1358 20
12-قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 1374 20
13-قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 1385 20
14-قانون راجع به منع توقیف اموال منقول و غیرمنقول متعلق به شهرداریها مصوب 1361 20
15-قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387 20
16-قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مصوب 1379 20
17-قانون تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 و اصلاحات مصوب 1382 و 1386 21
18-قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 21
ب : آئین نامه ها 21
1- آئین نامۀ مالی شهرداریها مصوب 1346 21
2- آئین نامۀ اجرایی نحوۀ وضع عوارض مصوب 1378 21
3- آئین نامۀ نحوۀ افزایش بهای اراضی، ساختمانها و مستحدثات در کلیۀ شهرداریهای مشمول مادۀ 2 قانون نوسازی و عمران شهری مصوب 1347 22
4- آئین نامۀ اجرایی وصول عوارض و درآمد و بهای خدمات شهرداری مصوب 1345 22
5- آئین نامۀ مربوط به استفاده از اراضی، احداث بنا و تاسیسات در خارج از محدودۀ قانونی و حریم شهرها مصوب 1355 22
6- آئین نامۀ نحوۀ تعیین و تشخیص و پرداخت حق کسب و پیشه یا تجارت مصوب 1348 22
7- آئین نامۀ طرز وصول عوارض شهرداری و جرایم مستنکفین از پرداخت مصوب 1317 22
8- آئین نامۀ اجرایی مادۀ 31 قانون نوسازی و عمران شهری مصوب 1348 22
9- آئین نامۀ مستندسازی و تعیین بهره بردار اموال غیر منقول دستگاههای اجرایی مصوب 1381 22
ششم : تاریخچۀ شهرداری در ایران 22
الف : شهرداری پیش از مشروطیت 22
ب : شهرداری پس از مشروطیت 23
هفتم : تاریخچۀ دیوان عدالت اداری 23
گفتار سوم : دیوان عدالت اداری 25
اول : صلاحیت دیوان عدالت اداری 25
دوم : صلاحیت دیوان در دعاوی علیه شهرداری 27
الف : دعاوی علیه شهرداری 27
ب : دعاوی علیه کمیسیون های مستقر در شهرداری 28
سوم : اشخاص صالح برای طرح دعوی در دیوان عدالت اداری 29
الف : نظریه کلیۀ اشخاص حقیقی و حقوقی (اعم از حقوق عمومی و خصوصی) 29
ب : نظریه اشخاص حقیقی و حقوقی/ حقوق خصوصی 30
چهارم : دیوان عدالت اداری و ایجاد وحدت رویه قضایی 31
پنجم : ضمانت اجرای آراء دیوان عدالت اداری 32
الف : آراء صادره از شعب دیوان 32
ب : آراء صادره از هیات عمومی دیوان 33
ششم : تاثیر ابطال مصوبات در دیوان 34
گفتار چهارم : اصول حاکم بر روابط مردم و شهرداری در دیوان عدالت اداری 34
اول : اصول شکلی 34
الف : اصل ارزشمند بودن دلایل 34
ب : اصل مستند و مستدل بودن آراء 35
ج : اصل قطعیت آراء 36
دوم : اصول ماهوی 36
الف : اصل رعایت موازین شرعی 36
ب : اصل قانونی بودن اخذ عوارض 37
ج : اصل رعایت اصول بنیادین دادرسی 37
د : اصل تسلیط 38
ه : اصل تخصیص 38
مبحث دوم : حقوق مردم در شهرداری 39
گفتار اول : حقوق 39
اول : مفهوم حق 39
دوم : مفهوم حقوق 40
گفتار دوم : انواع حقوق 42
اول : حقوق فردی 42
دوم : حقوق عمومی 43
سوم : حقوق مطروحه مردم در شهرداری قابل طرح در دیوان 44
گفتار سوم : حق مالکیت 44
اول : حق مالکیت بر اعیان 46
دوم : حق مالکیت بر منافع 47
سوم : مستندات داخلی و بین المللی 47
الف : مستندات بین المللی 47
ب : مستندات داخلی 48
گفتار چهارم : حق انتفاع و ارتفاق 48
اول : حق انتفاع 48
دوم : حق ارتفاق 49
گفتار پنجم : حق کسب و پیشه و سرقفلی 50
اول : حق کسب و پیشه 50
دوم : سرقفلی 51
گفتار ششم : حق بر محیط زیست و سلامت 52
اول : مفهوم حق بر محیط زیست و سلامت 52
دوم : مستندات بین المللی و داخلی 52
الف : مستندات بین المللی 52
ب : مستندات داخلی 53
گفتار هفتم : حق زارعانه 54
اول : مفهوم حق زارعانه 54
دوم : مرجع ذیصلاح جهت رسیدگی 54
گفتار هشتم : حق دادخواهی 55
اول : مفهوم حق دادخواهی 55
دوم : محدودیت های حق دادخواهی در دیوان عدالت اداری 56
مبحث سوم : تکالیف و اختیارات شهرداری 57
گفتار اول : تکالیف شهرداری در برابر شورای شهر 57
اول : ماهیت شورای شهر 57
دوم : نظارت پذیری شهرداری از شورای شهر 58
گفتار دوم : تکالیف شهرداری در برابر مردم 60
الف : وظایف مربوط به نوسازی و عمران 61
ب : وظایف مربوط به ارایه خدمات شهری و طرح های عمومی 62
ج : وظایف مربوط به امور اجتماعی و فرهنگی 64
د : وظایف مربوط به امور حقوقی و مالی 65
دوم : وظایف اداری شهرداری 65
الف : منع 67
ب : اجازه قبلی 67
ج : اعلام قبلی 67
د : آیین نامه 67
ه : اخطار اداری 68
و : الزام اداری 68
فصل دوم: آراء
مبحث اول: آراء صادره در خصوص شهرداری 70
گفتار اول: الزام شهرداری و مامورین آن به اتخاذ تصمیم یا اقدام 70
اول: الزام به صدور پروانه ساختمانی 7070
الف) الزام خوانده به صدور جواز 75
ب) الزام خوانده به صدور پروانه ساختمانی 77
ج) الزام خوانده به صدور پروانه ساختمانی 79
د) یادداشت مشترک 80
دوم: الزام به صدور پایان کار 80
الف) الزام شهرداری به صدور پایان کار نسبت به وضع موجود و صدور پروانه احداث بنا در راستای حقوق مالکانه و صدور حکم بر بی اثر بودن طرح آموزشی 80
ب) تقاضای صدور پایان کار ساختمان پلاک.......... 84
ج) الزام شهرداری به اصلاح گواهی پایان کار ساختمان شماره
از حیث تغییر کاربری به تجاری 86
د) یادداشت مشترک 87
سوم: الزام به پرداخت غرامت زمین یا زمین معوض 88
الف) الزام به پرداخت بهای زمین مورد تصرف در راستای اجرای طرح های مصوب عمرانی 88
ب) احراز استحقاق دریاف بهای زمین و سایر خسارات قانونی 91
ج) یادداشت مشترک 94
گفتار دوم: ابطال اقدامات و تصمیمات واحدها و مامورین 95
اول) ابطال پروانه ساختمان 95
الف) ابطال پروانه ساخت پلاک ثبتی......... 95
ب) ابطال پروانه ساختمانی شماره.............. 98
ج) یادداشت مشترک 100
دوم: ابطال اقدامات تملکی 100
الف) ابطال اقدامات تملکی طرف های شکایت در راستای اعمال ماده 9 لایحه قانونی نحوه خرید و تملک 100
ب) اعلام تعارض آراء صادره و ایجاد وحدت رویه قضایی 106
ج) یادداشت مشترک 108
مبحث دوم: آراء صادره در خصوص کمیسیون های شهرداری 108
گفتار اول: کمیسیون ماده صد 108
اول) نقص آراء کمیسیون های بدوی و تجدیدنظر ماده صد شهرداری راجع به صدور پایان کا1ر تجاری
108
دوم: نقص بلاارجاع رای کمیسیون ماده صد شهرداری 111
سوم: یادداشت مشترک 114
گفتار دوم: کمیسیون ماده 77 114
اول: اعتراض به رای کمیسیون ماده 77 114
دوم: ابطال رای صادره از کمیسیون ماده 77 116
سوم: یادداشت مشترک 118
گفتار سوم: کمیسیون بند 20 ماده 55 118
اول: اعتراض به رای کمیسیون بند 20 ماده 55 قانون شهرداری 118
دوم: اعتراض به رای مورخ کمیسیون بند 20 ماده 55 120
سوم: یادداشت مشترک 121
نتیجه گیری 123
پیشنهادات 124
منابع 125
چکیده
بحث حاکمیت مردم و برتری حقوق آن ها در شهرداری ها و پاسخ گو نمودن این نهاد از طریق رسیدگی و انشاء آراء صحیح و متکی به متون قانونی مناسب در دیوان عدالت اداری و یافتن نقاط ضعف قوانین موضوعه، مقولات بسیار مهمی هستند که امروزه در حقوق خصوصی و حقوق عمومی، مطرح شده اند.
این پژوهش با موضوع حقوق مردم و تکالیف شهرداری در آراء دیوان عدالت اداری، در دو فصل تبیین شده است فصل اول ، اول به مفاهیم و کلیات اختصاص یافته است و ضمن بررسی واژگان کلیدی شهرداری و الفاظ مرتبط با آن، وضعیت حقوقی و تاریخچه آن ها، مختصری از حقوق مردم و تکالیف شهرداری ها به تفکیک بیان شده است
در فصل دوم، تعدادی از آراء صادره توسط دیوان عدالت اداری ، در دو مبحث کلی دادنامه های علیه شهرداری و دادنامه های علیه کمیسیون های مستقر در شهرداری تجزیه و تحلیل گشته و میزان گرایش و تاکید قضات دیوان بر حفظ حقوق مکتسبه مردم در برابر شهرداری ها و نقاط ضعف قانون مربوطه مورد بحث قرار گرفته است.
مقدمه
طرح موضوع
مفهوم حقوق قبل از ایجاد اجتماعات شهری و حقوق شهری وجود داشته است. پس از تشکیل شهرداری ها بحث منافع و چند عموم در برابرمنفعت خصوصی، مطرح شد.
جهت روشن شدن حقوق مردم و تعهدات شهرداری ها در مقابل آنها و هم چنین برقراری توازن و سازش میان منافع خصوصی و عمومی، قانونگذار دست به وضع قوانین جهت تعیین تکلیف زد و علاوه بر آن قوه مجریه، عرف و رویه قضایی و دکترین نیز در تبیین و تکمیل نظم پایه ریزی شده توسط قانونگذار تلاش نمودند.
شهرداری ها به بهانه حفظ منافع عموم و در راستای اجرای طرح های خود با استفاده از قدرت فائقه خویش به راحتی تعهداتی را بر مردم تحمیل و یا تکالیفی را از خود به نام خیر عموم و با سوء استفاده از آن، سلب می نمایند.
دیوان عدالت اداری یک مرجع قضایی مستقل است که وفق قانون اساسی برای رسیدگی به دعاوی اشخاص حقوق خصوصی علیه نهادهای دولتی ایجاد شده است. یکی از موارد صلاحیت آن رسیدگی به دعاوی اشخاص حقوق خصوصی علیه شهرداری هاست.
تاکنون آراء فراوانی در این راستا توسط دیوان عدالت اداری صادر شده است که جهت احقاق حقوق مردم موثر واقع شده است و امروزه از یک سو با اصولی از قانون اساسی (نظیر اصل 170 و 173) و مواد مختلف قانون دیوان عدالت اداری مصوب 29/3/1385 ، روبرو هستیم که سعی در حفظ حقوق مردم در برابر نهادهایی همچون شهرداری و برقراری موازنه بین منفعت اشخاص و منفعت عموم دارند و از سوی دیگر، ضعف در شیوه نگارش آن قوانین و حتی انشاء برخی از آراء دیوان عدالت اداری (خصوصا شعب)، ملموس است. از این رو این رساله تلاشی است به قدر بضاعت مختصر نگارنده ، در جهت بررسی این نقاط ضعف در قواعد و مقررات موجود ایران که با توجه به نحوه نگارش دادنامه های اصداری و تجزیه و تحلیل آنها ، صورت خواهد گرفت.
